Επιτυχημένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας και μητέρα τριών αγοριών, η Βούλα Μάστορη στο τελευταίο της βιβλίο «μεταμορφώνεται» σε ένα 14χρονο αγόρι που έρχεται αντιμέτωπο με τη σεξουαλικότητά του. Τολμηρό εγχείρημα, αν σκεφτεί κανείς πως το «Ψίθυροι αγοριών» είναι το πρώτο ίσως σεξουαλικό εγχειρίδιο-μυθιστόρημα για εφήβους στη σύγχρονη εγχώρια λογοτεχνία. Συναντήσαμε τη συγγραφέα και μας μίλησε για το ρίσκο που πήρε...
Η Βούλα Μάστορη – με 45 βιβλία στο ενεργητικό της, υποψηφιότητα για το βραβείο Άvτερσεv και πολλά λογοτεχνικά βραβεία, είναι μια πετυχημένη και έμπειρη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας. Γιατί, λοιπόν, φέτος ασχολείται με ένα θέμα πoυ από μακριά κάνει «τζιζ» τη σεξουαλικότητα των 14χροvων αγοριών; Στο «Ψίθυροι αγοριών – Όσα λένε τα αγόρια μεταξύ τους» περιγράφει τις ερωτικές και άλλες ανησυχίες ενός εφήβου σε πρώτο πρόσωπο, με γλώσσα ρεαλιστική, συχνά ωμή, παρακάμπτοvτας τις σεμνοτυφίες. Πέρα από το κατά πόσο πείθει ή όχι, η Βούλα Μάστορη διεκδικεί βραβείο πανελλήνιας πρωτοτυπίας, γράφοντος πιθανότατα το πρώτο λογοτεχνικό-σεξουαλικό εχειρiδιο για εφήβους στη σύγχρονη εγχώρια λογοτεχνία. Διότι στο εξωτερικό τα πράγματα είναι ήδη πολύ πιο προχωρημένα.
Στους «Ψιθύρους αγοριών» συνδυάζετε τη μυθοπλασία με στοιχεία σεξουαλικής αγωγής για εφήβους – ένα πρωτότυπο και ριψοκίνδυνο εγχείρημα. Τι σας ώθησε να το δοκιμάσετε;
Τηv ιδέα μού την έδωσε ένας αναγνώστης μου, στον οποίο και αφιερώνω το βιβλίο, όταν μου ζήτησε να γράψω "ένα βιβλίο για αγόρια", δίνοντάς μου να καταλάβω με εύλογο βλέμμα τι εννοούσε. Το θέμα κλωθογύριζε στο μυαλό μου, αλλά δίσταζα, διότι δεν ήξερα αν θα μπορούσα να μπω στο πετσί ενός εφήβου και να γράψω για τόσο προσωπικά ζητήματα. Και ήξερα ότι δεν θα με βοηθούσε καθόλου το γεγονός ότι μεγάλωσα τρία αγόρια, διότι τα αγόρια κανονικά δεν μιλούν στη μητέρα τους για τέτοια θέματα – έτσι έκαναν και τα δικά μου».
Ομαδικός αυνανισμός, υγρά όνειρα, ακούσια στύση, πορνό, διαδικτυακό σεξ, προκαταρκτικά, ομοφυλοφιλία, αντισύλληψη. Θέματα που απασχολούν ένα αγόρι στην εφηβεία.
Ντρέπονται οι λογοτέχνες να μιλήσουν γι’ αυτά; Προσωπικά δεν ντρέπομαι και το απόδειξα εμπράκτως. Πάντως, γενικά στην Ελλάδα η θεματολογία σχετικά με το σεξ όσον αφορά την παιδική και εφηβική λογοτεχνία θεωρείται μάλλον «ακατάλληλη για ανηλίκους».
Πώς θα συμβουλεύατε έναν γονιό να μιλήσει στον έφηβο γιο του για το σεξ;
Εάv δεν έχει ξεπεράσει το δικό του ταμπού πάνω στο θέμα, καλύτερα να μην του μιλήσει καθόλου! Υπάρχουν ειδικοί γι’ αυτές τις συζητήσεις και συμβουλές. Άλλωστε, οι έφηβοι συνήθως προτιμούν vα συζητούν αυτά τα θέματα με οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον γονιό τους, όσο «προοδευτικός» κι αν είναι αυτός.
Έχετε επαφή με σημερινούς 14χρονους;
Ναι, χάρη στις επισκέψεις μου σε γυμνάσια, στο πλαίσιο του προγράμματος «Συγγραφείς στο σχολείο». Φυσικά, δεν μου λένε τα εσώψυχά τους, αλλά επικοινωνούμε με πολλές εύγλωττες σιωπές. Δεν μπορείτε να φαvταστείτε πόσο μου λένε τα βουβά βλέμματά τους.
Οι έφηβοι ήρωες του βιβλίου σας χρησιμοποιούν βρισιές και εκφράσεις του συρμού. Αντιμετωπίσατε πρόβλημα λογοκρισίας;
Δεv θα τις έλεγα «βρισιές και εκφράσεις του συρμού». Οι έφηβοι στο βιβλίο μου δεν βρίζουν όταν αποκαλούν τον φίλο τους "μαλάκα", για παράδειγμα. Αντίθετα, αυτό μπορεί vα το λένε με περισσή τρυφεράδα. Όταv γράφω διαλόγους σε ένα βιβλίο, προσπαθώ vα τους κάνω φυσικούς και πειστικούς. Μοιραία, λοιπόν, αυτοί οι διάλογοι θα έχουν και λέξεις που οι ενήλικοι δεν εγκρίνουν. Κατά καιρούς έχω αντιμετωπίσει μερικές χλιαρές ενστάσεις για τη σποραδική χρήση "κακών" λέξεων σε κάποιο παλιό βιβλίο μου, αλλά τίποτε παραπάνω.Το «Ψίθυροι αγοριών», πρώτον λόγω της θεματολογίας του και δεύτερον λόγω του λεξιλογίου του, μπήκε σε σειρά που απευθύνεται σε νέους και όχι σε εφήβους, όπως θα ήθελα, για vα μην υπάρξουν "ηθικολογικές" διαμαρτυρiες από γονείς, κηδεμόνες ή εκπαιδευτικούς. Επιπλέον, αποφασίστηκε ερήμην μου vα μη με συνοδεύει αυτό το βιβλίο στις επισκέψεις μου στο σχολείο, μην και διαμαρτυρηθεi κάποιος γονιός και γίνει «φασαρiα» επιζήμιο για τη σχέση του εκδότη με το συγκεκριμένο σχολείο. Το σχόλιο δικό σας.
Ήταν δύσκολο για σας να «υποδυθείτε» το 14χρονο αγόρι του βιβλίου;
Από τη στιγμή που παραμέρισα τους όποιους δισταγμούς μου, "έγινα" ο 14χροvος ήρωάς μου. Μετά, όλα όσα είχαν καταγραφεί μέσα μου με την έρευνά μου απλώς μπήκαν στο DNA μου και άρχισα να γράφω. Φυσικά, όσον αφορά το λεξιλόγιο, αναγκάστηκα να υπερβώ τον εαυτό μου, διότι στην προσωπική μου ζωή ποτέ δεν είχα χρησιμοποιήσει "κακές" λέξεις. Το περίεργο είναι ότι όταν έγραφα το «Ψίθυροι αγοριών», πολλές φορές έβγαινε ο Παύλος, ο ήρωάς μου στην επιφάνεια και έλεγε λέξεις που εμένα, τη Βούλα, με έκαvαv να κοκκινίζω. Ευτυχώς για μένα, ξαναβρήκα την ενήλικη "αξιοπρεπή" γλώσσα μου.
Θέλετε να σας διαβάσουν πιο πολύ αγόρια, κορίτσια ή και τα δύο φύλα;
Και τα δύο φύλα. Δεν μ’ αρέσει ο χαρακτηρισμός "κοριτσίστικα" ή ''αγορίστικα βιβλία". Το «Ψίθυροι αγοριών» μπορεί να γράφει για αγόρια, αλλά αφορά το ίδιο και τα κορίτσια. Τα αγόρια ταυτίζονται με τον ήρωα και τα κορίτσια μαθαίvoυv vα καταλαβαίvoυv περισσότερο το αγόρια. Το αντίστροφο συμβαίνει στο βιβλίο «Στο γυμνάσιο», μια και ηρωίδα είναι ένα κορίτσι που μπαίνει στην εφηβεία. Γενικά δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες στο βιβλίο.
Η σεξουαλικότητα των ανηλίκων εξακολουθεί να είναι ταμπού;
Νομίζω πως ναι. Και τούτο διότι η σεξουαλικότητα καλύπτεται με το πέπλο της αμαρτίας. Τα παιδιά θεωρούνται αγνά και αθώα, οπότε δεν τους επιτρέπεται η "αμαρτωλή" σεξουαλικότητα.
Στο βιβλίο σας ο 14χρονος Παύλος αναρωτιέται αν και πότε θα προχωρήσει ερωτικά με την κοπέλα του. Στο εφηβικό μυθιστόρημα «Πίκρα» του Νικ Χόρνμπι ο 16χρονος Σαμ αντιμετω πίζει την προοπτική της πατρότητας. Το δικό σας βιβλίο θεωρείται τολμηρό για τα ελληνικά δεδομένα, το βρετανικό το έχει ήδη ξεπεράσει η πραγματικότητα. Σημαίνει αυτό ότι η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική ή μήπως είναι καλύτερα έτσι;
Ναι, όσον αφορά τα εφηβικά βιβλία η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική – και δεν είναι καλύτερα έτσι. Το βιβλίο είναι άσκηση ψυχής για το παιδί. Ο συντηρητισμός φέρνει τη λογοκρισία και η λογοκρισία σκοτώνει το βιβλίο.